Zdania przydawkowe, znane również jako relative clauses, są kluczowym elementem języka angielskiego, ponieważ pozwalają na dodanie szczegółowych informacji o osobach, rzeczach lub miejscach bez konieczności tworzenia wielu oddzielnych zdań. Dzięki nim nasze wypowiedzi stają się bardziej złożone i precyzyjne. W tym artykule dowiesz się, czym są zdania przydawkowe, jak je tworzyć, jakie są ich rodzaje oraz poznasz przykłady użycia.
1. Czym są zdania przydawkowe?
Zdania przydawkowe (ang. relative clauses) to zdania podrzędne, które dostarczają dodatkowych informacji o rzeczowniku, do którego się odnoszą. Zdania te zazwyczaj rozpoczynają się od zaimków względnych, takich jak who, whom, which, that, lub od wyrazu where (dla miejsc) oraz when (dla czasu). Możemy je podzielić na dwa główne rodzaje: defining relative clauses (określające) i non-defining relative clauses (nieokreślające).
2. Rodzaje zdań przydawkowych
a) Defining relative clauses (zdania przydawkowe określające)
Zdania przydawkowe określające dostarczają informacji, które są niezbędne do zrozumienia, o kim lub o czym mówimy. Bez tej informacji zdanie nie miałoby sensu.
Przykład:
- The man who lives next door is a doctor.
(Mężczyzna, który mieszka obok, jest lekarzem.)
W tym przypadku zaimek względny who odnosi się do „mężczyzny” i zdanie przydawkowe who lives next door jest kluczowe, aby zidentyfikować, o którym mężczyźnie mowa. Bez tej informacji zdanie byłoby niekompletne.
Zaimki względne w defining relative clauses:
- who – dla osób
- which – dla rzeczy
- that – może zastępować „who” lub „which”
- whose – dla wyrażania przynależności
- where – dla miejsc
- when – dla czasu
Przykłady zdań:
- This is the book that I was telling you about.
(To jest książka, o której ci mówiłem.) - She’s the woman whose car was stolen.
(Ona jest kobietą, której samochód został skradziony.) - That’s the restaurant where we first met.
(To jest restauracja, w której spotkaliśmy się po raz pierwszy.)
b) Non-defining relative clauses (zdania przydawkowe nieokreślające)
Zdania przydawkowe nieokreślające dostarczają dodatkowych, ale niekoniecznie kluczowych informacji. Zdanie bez tego elementu nadal miałoby sens, dlatego informacje w nich zawarte są jakby „dodatkiem”. W zdaniach nieokreślających używamy przecinków, które oddzielają zdanie główne od przydawkowego.
Przykład:
- My brother, who lives in New York, is coming to visit.
(Mój brat, który mieszka w Nowym Jorku, przyjeżdża z wizytą.)
W tym przypadku zdanie główne My brother is coming to visit ma pełny sens nawet bez zdania przydawkowego. Informacja o tym, że brat mieszka w Nowym Jorku, jest jedynie dodatkowa.
Zaimki względne w non-defining relative clauses:
- who – dla osób
- which – dla rzeczy
- whose – dla wyrażania przynależności
- where – dla miejsc
- when – dla czasu
Przykłady zdań:
- London, which is the capital of England, is a very busy city.
(Londyn, który jest stolicą Anglii, jest bardzo zatłoczonym miastem.) - My friend Sarah, whose mother is a famous artist, is very talented.
(Moja przyjaciółka Sarah, której mama jest znaną artystką, jest bardzo utalentowana.) - We visited the museum, where we saw many interesting exhibits.
(Odwiedziliśmy muzeum, gdzie zobaczyliśmy wiele interesujących eksponatów.)
3. Zaimki względne w zdaniach przydawkowych
W zależności od kontekstu, w zdaniach przydawkowych stosuje się różne zaimki względne. Oto krótkie wyjaśnienie ich użycia:
- Who: używamy, gdy mówimy o ludziach.
- The woman who called you is my friend.
- Whom: formalna wersja zaimka „who”, używana jako dopełnienie. Rzadko używana w codziennej mowie.
- The man whom you saw is a famous actor.
- Which: używamy, gdy mówimy o rzeczach lub zwierzętach.
- The book which I borrowed is interesting.
- That: może zastąpić „who” lub „which” w zdaniach określających (defining relative clauses).
- This is the house that I was talking about.
- Whose: używamy, aby wyrazić przynależność.
- The boy whose bike was stolen is my neighbor.
- Where: używamy do mówienia o miejscach.
- This is the city where I was born.
- When: używamy do mówienia o czasie.
- That was the year when we moved to London.
4. Pomijanie zaimków względnych
W zdaniach przydawkowych określających czasem możliwe jest pominięcie zaimka względnego, szczególnie jeśli jest on dopełnieniem zdania. Dzieje się tak w bardziej nieformalnych wypowiedziach.
Przykład:
- The movie (that) we watched yesterday was great.
(Film, który oglądaliśmy wczoraj, był świetny.)
W powyższym zdaniu zaimek „that” może być pominięty, ponieważ pełni funkcję dopełnienia.
5. Błędy do unikania
Podczas tworzenia zdań przydawkowych, warto unikać kilku powszechnych błędów:
- Nie pomijaj przecinków w zdaniach nieokreślających. Przecinki są kluczowe, aby odróżnić zdania nieokreślające od określających.
- My sister, who lives in London, is visiting us. (Prawidłowe – zdanie nieokreślające)
- Nie używaj „that” w zdaniach nieokreślających. W zdaniach przydawkowych nieokreślających używamy zaimków takich jak „who” i „which”, ale nie „that”.
- The car, which I bought last year, is very fast. (Nie: The car, that I bought last year)
6. Podsumowanie
Zdania przydawkowe (relative clauses) to niezwykle przydatne struktury, które pozwalają dodawać informacje o rzeczownikach w bardziej płynny sposób. Dzięki nim możemy tworzyć bardziej złożone i precyzyjne wypowiedzi. Warto zapamiętać, że istnieją dwa główne rodzaje zdań przydawkowych: określające (defining) i nieokreślające (non-defining), a użycie zaimków takich jak „who”, „which”, „that” czy „whose” zależy od kontekstu.